De VRT verspreidt de desinformatie zelf

Aan de ombudsman.

Ik verwijs naar ons gesprek tijdens VRT Connect Desinformatie in de Reyerslaan. Dat gesprek was wat mij betreft aangenaam. Ik lijk eveneens gemerkt te hebben dat jij terdege je best doet om te waken over de missies en waarden van de VRT en de deontologie van jullie journalisten.

Toen ik je vroeg hoe de VRT de vermeende Russische inmenging in de Amerikaanse verkiezingen kon gebruiken om het publiek op de gevaren van desinformatie te wijzen, antwoordde je dat de feiten nogal specifiek waren. Je vroeg me of ik het rapport gelezen had. Dat had ik niet.

Je hanteerde dat Mueller-rapport als ware het een bewijs van die vermeende inmenging en zei “dat het danig specifiek was. Dat de hoeveelheid details toch wel moeten aantonen dat er enige inmenging bestaan moet hebben.” Of iets zeer gelijkaardigs.

Inmiddels heb ik dat doorgenomen; ik ga ervan uit dat je dit volledige “rapport” in gedachten had. Ik kan niet anders dan besluiten dat jij kort door de bocht gaat door dit “rapport” als bewijs te zien omwille van volgende reden:

Mueller publiceerde tot nu toe geen rapport, maar een aanklacht.

Ik neem aan dat je beseft dat een aanklacht in geen geval een bewijs is van enige realiteit. Om dat duidelijker te maken. Eenieder kan een ander beschuldigen. Eenieder kan zo’n verhaal danig verbloemen. Dat wil echter nog steeds niet zeggen dat het verhaal op feiten gebaseerd is. Toch?

Precies omdat er geen vaststaand bewijs is, en precies omdat er nog geen vonnis geveld is, vind ik het schande dat een hele avond over desinformatie ingeleid wordt met onder andere dit als voorbeeld. Tim Verheyden verwees ernaar. Jan Balliauw eveneens en jij ten derde. Het is niet enkel een zware beschuldiging van een nucleaire grootmacht. Het aanhalen ervan alsof het een vaststaand feit zou zijn, neigt me bijzonder veel naar het verspreiden van desinformatie!

Je weet toch dat de Amerikaanse Senaat zeer onlangs zélf toegaf dat er geen bewijzen te vinden zijn?

De door jullie gebruikte aansluitende voorbeelden zijn niet veel beter. In het kort:

Over MH17:

De verklaring “MH17 werd door de Russen of Russische rebellen neergehaald” is even waardevol als het tegendeel. Het onderzoek lóópt immers nog. Wie wat onderzoek doet (een journalist bijvoorbeeld?) weet dat er heel wat vragen te stellen zijn bij de objectiviteit. Zoals: waarom geeft Oekraïne zijn radarbeelden niet vrij? Het sprookje dat al hun systemen die dag nét buiten gebruik waren, is vrij onaannemelijk. Waarom heeft Oekraïne veto-recht in de JIT? Waarom zetelt Oekraïne in de JIT (als potentieel schuldige) en Rusland niet? Waarom houdt het onderzoek geen rekening met de informatie die de Russen aanleverden? Waarom wordt Bellingcat zonder meer geloofd, maar andere “open source informatie” niet? Enz. Opnieuw. Dat MH17 als voorbeeld wordt aangehaald alsof het feitelijk was; gezien er geen veroordeling bestaat, is gelijk aan het verspreiden van desinformatie.

Over Skripal:

Ook het Skripal-onderzoek hanteren om de vermeende Russische agressie te kaderen, is me gelijk aan een actief verspreiden van desinformatie. Door jullie. Door de VRT. Ook dat onderzoek loopt immers nog en komt niet veel verder dan een “highly likely”. Jullie moeten toch ook weten dat Rusland (meermaals) zijn medewerking heeft aangeboden, maar dat het VK dat gewoonweg naast zich neer legde? Hoe meer details het VK vrij geeft, hoe grotesker de aanklacht trouwens. We moeten dus aanvaarden dat die “Russian operatives”:

• Er niet in sloegen hun doelwit af te maken,
• Door “Novichok” op een deurklink te smeren,
• Dat aangeraakt werd door een agent die pas bijna 24 uur later werd opgenomen en “Novichok” overleefde.
• Dat de Skripals gedurende meer dan een halve dag gewoon hun gangetje konden gaan (waar vooralsnog geen beelden van zijn desondanks het CCTV-woud in het VK),
• Dat ze bezweken op een bank waar de eerste verzorger ter plekke “toevallig” de “head nurse” was van Porton Down.

We moeten verder aannemen dat de Russische “operatives”:

• Gezellig samen door de stad kuierden (wél op CCTV deze keer),
• Hun wapen argeloos in een vuilbak dropten na de aanslag, dat
• 3 maanden lang niet werd leeggemaakt, wanneer
• Dawn Sturgess en aanhang in de vuilbak groeven,
• En er een flesje Nina Ricci in vonden, dat
• slechts één van beide fataal werd…

Men kan behoorlijk wat terechte vragen stellen, maar belangrijker is dat er nog steeds niemand veroordeeld is. Waardoor men het verhaal genaamd “Skripal” onmogelijk kan gebruiken als voorbeeld om op de gevaren van de verspreiding van “desinformatie” te wijzen zonder zélf daaraan mee te doen.

Filterbubbel? Ik?

Jullie praatten een groot deel van de avond over de “filterbubbel” waarin sommige personen (zoals ik?) zich zouden bevinden en dat die gevaarlijk kan zijn. Besef dat sommige personen (zoals ik!) zowel het officiële verhaal zeer goed kennen als het alternatieve. Wat kinderachtig verwoord, maar “mijn bubbel is groter dan die van jullie”. Gezien sommige personen (zoals ik) de beide kanten lezen en begrijpen, zijn het niet die mensen, maar de anderen die weigeren om verder te lezen dan de mainstream die zich in een bubbel bevinden. Een bijzonder gevaarlijke ook. Ze stemmen er zo mee in dat Rusland een groot gevaar is, gaan mee in de beschuldigingen en met de agressieve houding die het Westen hanteert. Ze begrijpen de toenemende militarisering, steunen die of juichen die toe. Stel trouwens dat men er in slaagt om de “door jullie” als gevaarlijk bestempelde bubbel weg te nemen, blijf je dan niet per definitie met een kleinere “bubbel” over?

Een verdediging van een jagen op vals nieuws, is een verdediging van pure censuur.

Het soort waaraan zelfs Rusland niet mee doet. Dat land gaat immers niet als een waanzinnige te keer om allerlei websites te blokkeren zoals de Facebooks en de Googles doen [op vraag van het State Department of het DNC]. Ik weet het. Ik analyseerde hun publiek-toegankelijke Internet blacklist en verwoordde het in dit artikel.

Het zou de VRT niet misstaan én het zou slechts in lijn zijn met jullie missies en waarden, móchten jullie personen (zoals ik?) in debatten uitnodigen. Pas dán krijg je een conflict in vrij-uitgesproken opinies waaruit het gesprek in de wandelgangen, het café en het verenigingsleven de juiste kan distilleren. Het soort hoogoplopend debat; zo’n échte botsing tussen opinies is ten andere dagdagelijkse kost in de praatprogramma’s in Rusland. Het zou niet misstaan dat dat soort debat ook gebeurde in het “vrije Westen”, maar het bestaat hier niet.

De enigen die uitgenodigd worden in Terzake, De Afspraak, De Zevende Dag enzovoort bekijken de internationale conflicten uiterst consequent vanuit Atlanticistische hoek.

Vraag eens iemand die er volledig anders tegenover aankijkt en doe dat consequent. Dat is wat een vrije pers hoort te doen! Dat is jullie verplichting en jullie taak. Tenzij jullie de deontologie opgesteld door de Raad voor de Journalistiek slechts als een vod papier zien.

Bij gebrek daaraan, verspreiden jullie gevaarlijke desinformatie.

En is dat nu niet precies datgene waartegen jullie je verzetten?

Met achting,

Joris De Draeck